De Bouw

Zoals vrijwel elke sector in Nederland is ook bouwend Nederland getroffen door de coronacrisis. Op verschillende manieren wordt de sector geraakt, maar de meest ingrijpende van de maatregelen is “social distancing” en de richtlijn tot onderlinge afstand houden tot elkaar. Dit laatste met goede reden. Inmiddels wordt meer bekend van het virus waaronder modi van overdracht. De belangrijkste hierbij zijn via uitgeademde vochtdruppels (vooral via hoesten en niezen) en contactoverdracht. Zie voor een goed artikel over overdrachtmodi van dit virus dit artikel van de WHO.

In een omgeving waar veel zware werkzaamheden in koppels binnen bepaalde disciplines worden gedaan, is het houden van 1,5m afstand een grote uitdaging. Uit gesprekken met collega’s welke vele decennia in de industrie werken, kan ik vertellen dat we in deze periode nog nooit met zulke omstandigheden en voorwaarden te maken hebben gehad. Persoonlijk zag ik ook erg op tegen aansturing binnen een complex bouwproject toen de (inmiddels ook weer aangescherpte) gedragsregels werden vastgesteld. Voor het vervolg van dit stukje is het voor de lezer goed om te realiseren dat vooralsnog werkzaamheden binnen de verschillende subsectoren in de bouwsector van overheidswege niet aan banden zijn gelegd. Hierin wordt door de overheid wel met klem geadviseerd de geldende richtlijnen op te volgen. Dit is dan ook waar een ieder z’n best voor doet omdat we tegelijkertijd onze ogen niet sluiten voor de wereld om ons heen.

Samen veilig doorwerken

Recent zijn de bouw- en technieksector en het Rijk het protocol “Samen veilig doorwerken” overeengekomen. Het is een protocol waarin vanuit de geldende maatregelen handvatten worden gegeven om de bouwende omgeving binnen dit kader te sturen. Voor deze sector van groot economisch belang is continuïteit van het bouwproces en behoud van werkgelegenheid. Dit laatste waarbij risico’s voor de gezondheid van medewerkers worden vermeden. Zie voor de inhoud van het protocol deze link.

In de kern geeft het protocol een dringend advies met betrekking tot vervoer naar bouwplaatsen, het werken in teams en houden van 1,5m afstand ook tijdens overleg en in een bouwkeet. Dit zijn allemaal fenomenen waar ook wij op een scheepswerf mee te maken hebben. Ongeveer 10 dagen geleden gaf ik in blogpost “Coronavirus, communicatie en management” aan terug te willen komen op wat van mijn recente ervaringen op dit gebied. Hieronder wil je kort meenemen in de manieren waarop we op dit moment constant ons best doen om de gezondheidsrisico’s voor onszelf en daarmee de samenleving om ons heen zo klein mogelijk te houden.

Bij ons

Sinds de afkondiging van de maatregelen vanuit het Rijk ongeveer twee weken geleden hebben de ontwikkelingen zich in de wereld om ons heen snel opgevolgd. Zo ook op de werf. Nootmaatregelen vanuit hoger kader en veiligheidsorganisatie werden versneld vastgesteld en uitgerold. Dit in de vorm van bedrijfsmaatregelen en richtlijnen en toolboxen. Voor de leek, een toolbox in deze context is niet een fysieke gereedschapskist, maar een document of bijeenkomst waarin een onderwerp wordt behandeld welke betrekking heeft op veiligheid, gezondheid of milieu.
Het eerste wat hierin opviel en waar vrijwel alle organisaties mee te dealen hebben in een dergelijke situatie is eenduidigheid en centraal communiceren van informatie. Dit heeft vaak een aanloopperiode om goed vorm te krijgen. In de startfase ging dit vooral om algemene gedragsregels en een handleiding tot correct handenwassen. Dit laatste lijkt misschien wat kinderachtig, maar in het geval van een gemeen virus is het correct wassen van handen een zeer effectief bestrijdingsmiddel. Dit komt door de mechanische werking van zeepmoleculen in combinatie met de moleculaire samenstelling van dit specifieke virus. Wil je hier meer over weten lees dan bijvoorbeeld dit artikel door de New York Times. 

Al snel hadden we als middenkader door dat een doorvertaling van algemene richtlijnen naar verdere gedetailleerde maatregelen nodig was. De volgende maatregelen bedachten we door met leidinggevenden de koppen bij elkaar te steken en waar mogelijk direct te implementeren.

1. Overleggen zoveel mogelijk stoppen.
We voerden in dat overleggen zoveel mogelijk gestopt worden. Het doel: De frequentie dat mensen bij elkaar komen in een afgesloten ruimte zoveel mogelijk verlagen.

2. Essentiële overleggen in frequentie verminderen.
Sommige overleggen zijn in een bouwende omgeving van essentieel en soms van levensbelang. Bijvoorbeeld wanneer systemen inbedrijfgesteld worden maar verschillende activiteiten parallel plaats vinden. Het is dan van groot belang dat partijen van elkaar weten welke activiteiten men op welke tijden in welke ruimtes uitvoert.
We voerden in dat de frequentie van deze overleggen omlaag ging en dat de hoeveelheid aanwezigen ook verminderd werd.

3. Essentiële overleggen in de open lucht.
Samen met onze ingreep van frequentieverlaging hebben we de stap gemaakt om bepaalde overleggen in de open lucht te doen. Hiermee bereiken we: Zo min mogelijk mensen dicht op elkaar in een relatief kleine ruimte. Een tweede is dat we de fysieke afstand van 1,5m tot elkaar aan onze andere collega’s laten zien. Het zal je verbazen, maar dit is misschien wel de meest effectieve manier om aan anderen (in een bouwomgeving) deze afstand visueel te maken. Het werkt ook merkbaar aanstekelijk, in de dagen hierna zagen we een duidelijke verandering van gedrag bij de mensen om ons heen.

4. Op- en afgangen naar een schip.
Voor de toegang tot onze schepen gebruiken we op- en afgangen. Dit zijn beschermde looppaden van de kade naar boord. Ze zijn vaak wel betrekkelijk smal. Bij normaal gebruik betekent dit dat opgaand en afgaand verkeer elkaar binnen 1,5m van elkaar moet kruizen. Vanuit veiligheidsoogpunt is ons doel altijd twee toegangen te hebben. We voerden hierop in deze opgangen in eenrichtingsverkeer om te zetten. Hierdoor passeren mensen elkaar op deze smalle doorgang überhaupt niet meer.

5. Gebruik van desinfectant.
Bij centrale toegangen tot het schip en andere plekken op de werf de mogelijkheid bieden om handen te desinfecteren. In ruimtes met noodzakelijk gedeelde pc’s desinfectant voorzien om muizen en toetsenborden te kunnen schoonmaken.

6. Richtlijn met betrekking tot IT-middelen.
Zo min mogelijk delen van IT-middelen aan boord, wanneer noodzakelijk schoonmaken voor en na gebruik.
Gebruik van communicatiemiddelen als portofoons op individuele basis.

7. Aanwijzen van extra gedelegeerden.
We voerden in dat aangewezen collega’s voor veelgebruikte ruimtes aan boord mogen bepalen wie toegang krijgen en daarmee welke activiteiten prioriteit krijgen. Dit uiteraard in lijn met voor een specifiek project de geldende hiërarchie om snelle en heldere communicatie te handhaven.

8. Extra uitrol van monitoringsmiddelen.
Aan boord van schepen welke in bedrijf gaan is het van groot belang dat meetwaarden en alarmering gemonitord kan worden. Tegenwoordig gebeurt dit veel vanuit controleruimtes bij of in een motorkamer of vanaf de brug. We voerden hier in dat er extra schermen en werkstations neergezet werden buiten deze ruimtes zodat inbedrijfstellend personeel ook meer gescheiden van elkaar hun monitoringstaken kan uitvoeren.

9. Frequentie van schoonmaak opvoeren.
We voerden in dat de algemene schoonmaak van ruimtes om algehele hygiëne te waarborgen omhoog gaat. Een ingreep welke wel wat voeten in de aarde heeft omdat onder andere de aanvoer en aanvulling van schoonmaakmiddelen hiermee ook omhoog moet. Een logistieke uitdaging, bijvoorbeeld omdat vooral in de startperiode bepaalde typen sanitaire middelen moeilijk leverbaar bleken.

10. Mensen aanspreken.
Ga bij jezelf maar eens na hoe makkelijk je binnen 1,5m van een ander komt. Als je niet weet hoe ver dit is bekijk dit dan eens op een rolmaat, duimstok of meetlint. Best ver 1,5m is het niet? We besloten hierbij leidinggevenden op de vloer te stimuleren mensen hierop aan te spreken. Dit start door zelf het goede voorbeeld te geven, maar ook juist door anderen aan te spreken. Verder stimuleren we niet-leidinggevenden ook om elkaar onderling te wijzen op houden van afstand. In geval van overtreding kunnen we sanctioneren.

11. Uitzieken.
We sturen op thuis uitzieken. Waar we onder normale omstandigheden niet vreemd opkijken als iemand met een lichte verkoudheid aan het werk is, wordt dit nu wanneer zichtbaar niet geaccepteerd en verzoeken we medewerkers direct thuis te blijven en uit te zieken. Dit naast het vrijwillig contactloos temperaturen aan de centrale toegangen van de werf.

12. Ondersteuning bieden bij werkzaamheden binnen 1,5m.
Als leidinggevenden hebben we het besef dat sommige werkzaamheden binnen 1,5m van elkaar moeten worden uitgevoerd in normale omstandigheden. In deze situatie kunnen we werkzaamheden fysiek ook niet zo indelen dat dit wel gaat. Indien nodig nemen we de beslissing dat deze werkzaamheden tijdelijk niet uitgevoerd worden. Hierbij zijn we ook afhankelijk van de eigen verantwoordelijkheid van uitvoerend personeel. We ondersteunen in deze situaties in ieder geval altijd. Hierbij geldt ook: Is het overduidelijk onveilig, doe het dan niet.

13. Scheiden van teams en werkzaamheden.
We voerden in dat activiteiten van eenzelfde aard in een avonddienst uitgevoerd worden. Hiermee verlagen we de aantallen medewerkers in een dagdienst en verlagen daarmee de kans dat mensen te dicht op elkaar werkzaamheden uitvoeren.

14. Creëren van meer werkruimte.
Voor medewerkers wie hun werkzaamheden deels achter een bureau uitvoeren zorgen we voor meer onderlinge afstand. Dit kan door opzetten van meer flexibele werkplekken in bijvoorbeeld extra gemeubileerde portacabins.

Vrijwel alle hierboven genoemde maatregelen zijn in te voeren in een bouwende omgeving. Ik juich toe dat wanneer deze van toepassing zijn door lezers worden overgenomen. Wijzelf zijn constant ook op zoek naar manieren om de situatie op de werkvloer te helpen verbeteren.

Moreel besef

We beseffen heel goed dat in deze situatie er eigenlijk maar 1 ideale oplossing is. Dat is geen enkele activiteit waarbij werkzaamheden in nabijheid van elkaar gedaan worden door te laten gaan. Dit zou veel bedrijven in de samenleving verdere problemen bezorgen. Het aan het begin genoemde protocol kan wanneer serieus toegepast helpen bij het in de hand houden van risico’s. Ik kan je verzekeren allemaal geen makkelijke overwegingen. Hierboven heb ik in de rest van mijn stuk proberen aan te geven op welke manier we nu de werkomgeving proberen te sturen. Dit levert voor uitvoerend en leidinggevend personeel grote uitdagingen op. We zien hier ook wisselend succes vooral in een opstartfase van een maatregel, uiteindelijk komt het allemaal neer op beïnvloeding van gedrag van mensen.

Een machine heeft vaak duidelijk aangeduide bedieningsknoppen waarbij het resultaat van een bediening goed voorspelbaar is. Bij de mens werkt dit vaak toch anders en vraagt dit tijd, inzet en motivatie. Indien dit allemaal niet helpt, dan is sanctionering een ander hulpmiddel. Op dit moment is het wel zo dat velen zorgen hebben over veilig en gezond aan het werk zijn en dat is waar ik op dit moment een groot deel van mijn tijd aan besteed. Luisteren naar collega’s, helpen waar ik kan en ervoor zorgen dat mensen waar nodig hun ei kwijt kunnen.

Onlangs klonk er zeer verdiend applaus voor personeel werkend in de zorg. Hierbij geef ik een klein digitaal applaus aan personeel in sectoren welke vanwege de aard van het werk in het veld moeten zijn. Aan een ieder veel succes en een goede gezondheid gewenst de komende tijd!

Bedankt voor het lezen weer en tot de volgende blogpost.